Ιεροί Ναοί Άνω Οικισμού

Ι.Ν. Αποστόλου Ανδρέα

Ο Ι.Ν. Απόστολου Ανδρέα ή «Άγιος Ανδρέας» (Μητρόπολη Καρυών) κτίστηκε τη δεκαετία του 1960 σε απόσταση λίγων μέτρων από το σημείο όπου βρίσκονταν ο παλαιός ναός, με δαπάνη του Συλλόγου Αδελφότητας Αραχωβιτών του εξωτερικού-Αι Καρυαί, και ύστερα από πρωτοβουλία του αείμνηστου μεγάλου ευεργέτη, Ιωάννη Γεωργίου Δάρμου. Ο συμπατριώτης μας αποτέλεσε τη «ψυχή» του μεγάλου αυτού έργου, ο οποίος ίδρυσε τον «ΦΙΛΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΚΑΡΥΩΝ» με σκοπό την ανέγερση του Ιερού Ναού. Στην ολοκλήρωση της κατασκευής του ναού σημαντική ήταν η προσφορά των επίσης μεγάλων ευεργετών, Παναγιώτη Γ. Καρύγιαννη, ο οποίος άφησε όλη του την περιουσία στον Ι.Ν. Απ. Ανδρέα, και Γεωργίου Κωνσταντίνου Κωσταλά, με δωρεά του οποίου ανεγέρθη το κωδωνοστάσιο του ναού. Με τα χρήματα των ανωτέρων ευεργετών και κινητοποιώντας τις αδελφότητες του εξωτερικού συγκεντρώθηκε το αναγκαίο ποσό και ολοκληρώθηκε το έργο, το οποίο πολλοί είχαν χαρακτηρίσει εκείνη την εποχή ως «ανέφικτο». Το εσωτερικό του ναού είναι όμορφα αγιογραφημένο και έχει ένα πανέμορφο μαρμάρινο τέμπλο.

Ι.Ν. Κοίμησης της Θεοτόκου (Παναγία)

Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου ή αλλίως γνωστός στους κατοίκους ως «Παναγία» κτίστηκε το 1900 και βρίσκεται στο Β.Α. άκρο του χωριού σε απόσταση τετρακοσίων (400) περίπου μέτρων στο δρόμο προς τον Αγ. Πέτρο Κυνουρίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες ιστορικών, στο χώρο αυτό προσδιορίζεται ότι βρίσκονταν το «Το Ιερό της Αρτέμιδος», όπου και οι ιέρειες του Ναού ονομάζονταν Καρυάτιδες, καθώς και το άγαλμα της Αρτέμιδος Καρυάτιδας.

Το 1960 με δωρεά του Ανδρέα Γ. Λαμπράκη και χρημάτων από την κληρονομιά Παναγιώτη Γ.  Καρύγιαννη καλλωπίστηκε ο εξωτερικός περίβολος με την κατασκευή των τσιμεντένιων διαδρόμων.

Το 2001 στον Ναό αφαιρέθηκαν τα ασβεστώματα προκειμένου να αναδειχθεί η καλαίσθητη λιθοδομή στην οποία διακρίνονται μαρμάρινα τμήματα-μέλη αρχαϊκών ναών, πιθανό προερχόμενα από τον ίδιο προαναφερόμενο αρχαίο ναό που βρισκόταν στην τοποθεσία αυτή. Από μαρτυρίες κατοίκων που έχτισαν το ναό αυτό, τα αρχιτεκτονικά μέλη αυτά βρέθηκαν κατά την εκσκαφή των θεμελίων της εκκλησίας.

Στη συνέχεια όλος ο προαύλιος χώρος πλακοστρώθηκε, τα τοιχία ντύθηκαν με πέτρα και τοποθετήθηκε φωτισμός στα πλατάνια, αλλά και στην πηγή νερού.

Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ανεγέρθηκε με έξοδα του Γεωργίου Θ. Σκιούρη ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου στην περιοχή της Βεργατσούλας κοντά στο πατρικό του σπίτι. Τα θυρανοίξιά του έγιναν τον Οκτώβριο του 1980 από τον μόλις νεοεκλεγμένο Μητροπολίτη Σπάρτης και Μονεμβασίας Ευστάθιο.

Ι.Ν. Αγίου Ιωάννη

Στον ίδιο διαμορφωμένο χώρο με το κοινοτικό Ρολόι βρίσκεται και ο Ι.Ν. Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου που κτίστηκε την περίοδο 1860-70. Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα γιόρταζε και στις 27 Ιουλίου εις μνήμη του Αγ. Παντελεήμονα, λόγω του ότι υπήρχε εκεί εικόνα του Αγίου. Όμως κυρίως λόγω των καιρικών συνθηκών, η εορτή μεταφέρθηκε στον Άγιο Ανδρέα και σήμερα αυτή αποτελεί και το μεγάλο πανηγύρι του χωρίου.

Τη δεκαετία του 1970 Τα αδέλφια Ανδρέας και Κωνσταντίνος Ν. Χάρακας προχωρούν στη διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου του άλσου και της περίφραξής του παραχωρώντας για αυτόν τον λόγο και ένα μέρος δικής τους ιδιοκτησίας.

Το 2000 ναός ανακαινίστηκε εκ βάθρων εξωτερικά και εσωτερικά με εισφορές κυρίως ομογενών της Αδελφότητας, αλλά και Καρυατών του χωριού. Τέλος το 2018 με πρωτοβουλίες του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Καρυών και με εισφορές και προσωπική εργασία συμπατριωτων επισκευάστηκε η στέγη, βάφτηκε εξωτερικά και εσωτερικά ο ναός ενώ φυτεύθηκαν και πικροδάφνες.

Ι.Ν. Αγίου Νικολάου και Κοιμητήριο άνω οικισμού

Κτίστηκε το 1898 με δαπάνη των Παναγιώτη και Αναστάσιου Αθανασόπουλου και δεσπόζει επί της πλαγίας στο Ανατολικό μέρος του οικισμού. Φιλοξενεί και το Κοιμητήριο του άνω οικισμού των Καρυών.

Τη δεκαετία του 1960 με δωρεές του Γεωργίου Κ. Μένταυλου και του Παναγιώτη Νικ. Χάρακα τσιμεντοστρώθηκε η οδός προς τον ιερό Ναό και το νεκροταφείο ανακαινίστηκε πλήρως.

Το 2005 μέσω κρατικού προγράμματος άλλα και με χορηγία του Σταύρου Μέρμηγκα εις μνήμη του πατρός του Νικολάου ο χώρος ανακαινίσθηκε εκ νέου και επεκτάθηκε.

Ιεροί Ναοί Κάτω Οικισμού (Ράχη)

Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής και Κοιμητήριο κάτω οικισμού

Ο Μεγαλοπρεπής ναός της Αγ. Παρασκευής, χτίστηκε το 1600-1620, είναι βυζαντινού ρυθμού και βρίσκεται στη Ν.Α. άκρη του χωριού. Κατά την παράδοση η Αγ. Παρασκευή ήταν ένας μικρός ναΐσκος που βρίσκονταν στο αλωνάκι πάνω από την «πηγή του Σάκαλη». Η εικόνα της όμως έφευγε από το ναό και την έβρισκαν στη θέση όπου, για το λόγο αυτό, χτίστηκε η νέος. Την περίοδο της τουρκοκρατίας ο Ιμπραήμ πυρπόλησε τον ναό, αλλά κάηκε μόνο το εικονοστάσιο. Επισκευάστηκε το 1887 και η νέα αυτή χρονολογία αντικατέστησε την παλαιά στο υπέρθυρο της εισόδου του ναού.

Το 1931 με δωρεά της Αδελφότητας Αραχωβιτών του εξωτερικού - Αι Καρυαί ο ναός ανακαινίστηκε και πήρε τη σημερινή του μορφή. Το 2001 αφαιρέθηκε το ασβέστωμα του Ναού και αποκαλύφθηκε η παλαιά λιθοδομή. Το 2015 η εκκλησία βάφτηκε εσωτερικά, ενώ το 2017 με δωρεά της Κων/νας Χριστοπούλου επισκευάστηκε η στέγη. Εντυπωσιακό είναι και το περίτεχνο κωδωνοστάσιο της φτιαγμένο από λευκή μαρμαρόπετρα.

Η εκκλησία βρίσκεται εντός του ομώνυμου άλσους, εντός του οποίου βρίσκεται και το κοιμητήριο του κάτω οικισμού (Ράχης). Tο 1960 με δωρεά του Αθανασίου Κ. Ηλιόπουλου ο χώρος αναμορφώθηκε αφού κατασκευάστηκαν τα τοιχία και τοποθετήθηκαν κιγκλιδώματα περιμετρικά. Το το 2001, όλο το προαύλιο πλακοστρώθηκε και τοποθετήθηκαν νέα κιγκλιδώματα (δωρεά του Παναγιώτη Οδυσσέα Σκιούρη). Παράλληλα, το άγαλμα του ευεργέτη Αθανασίου Ματάλα συντηρήθηκε και μεταφέρθηκε σε πιο κέντρικη θέση (δωρέα Καθιδρύματος Ματάλα).

Ιεροί Ναοί Εκτός Οικισμού

Ι.Ν. Αγίων Αναργύρων

Κτισμένος το 1904 με δαπάνη του Παρασκευά Γ. Χάρακα, βρίσκεται περίπου 1χλμ. πριν την είσοδο του χωρίου και περιβάλλεται από μικρό άλσος.

Τη δεκαετία του 1960 επισκευάστηκε πλήρως με δωρεά του Γεωργίου Νικ. Χάρακα εις μνήμην των θείων του Παρασκευά και Ιωάννη.

Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας

Κτίστηκε το 1928, με δαπάνη της Γεωργίας συζύγου Γεωργίου Ν. Ματάλα. Βρίσκεται στα ανατολικά του οικισμού και περίπου 150 μέτρα από τα τελευταία σπίτια της συνοικίας «Βεργατσούλα». Περιτριγυρίζεται από πεύκα, έχει θέα τον άνω οικισμό των Καρυών και προτείνεται για πεζοπορική διαδρομή.

Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Κτισμένος την περίοδο 1900-1902 με δαπάνη του εμπόρου τυριών από την Τρίπολη Σιάντρη Δημητρίου με συνδρομή ποιμένων της εποχής. Βρίσκεται σε μικρό λόφο επί του υψιπέδου Καρυών (ή Αραχωβίτικος Κάμπος). Κατά τον εορτασμό του κάθε άνοιξη οργανώνονται και εκδηλώσεις (υπαίθριο πανηγύρι) με τη συνδρομή των συλλόγων του χωριού.

Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου

Άρχιζε να χτίζεται την περίοδο 1911-15 με δαπάνη του Ηλία Ι. Κοψιαύτη και της συζύγου Μαργαρίτας. Μετά τον θάνατό τους -με την κληρονομιά τους η οποία δόθηκε αποκλειστικά για την αποπεράτωσή του-, ολοκληρώθηκε και πραγματοποιήθηκαν τα θυρανοίξιά του το 1923. Βρίσκεται στον κατάφυτο από πεύκα ανατολικό λόφο «Στρογγυλοβούνι» πάνω από τον κάτω οικισμό (Ράχη). Η πρόσβασή του προτείνεται για πεζοπορική διαδρομή, ενώ στο σημείο υπάρχει και πηγή πόσιμου ύδατος για του επισκέπτες.

Ι.Ν. Αγίας Κυριακής

Κτισμένος τη δεκαετία το 1980, βρίσκεται επί της οδού Σπάρτης-Καρυών σε μικρό ύψωμα. Τα θυρανοίξιά του έγιναν τον Μάιο του 1983  από τον Μητροπολίτη Σπάρτης και Μονεμβασίας Ευστάθιο σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Μελέτιου Μελεχέ με έξοδα του ιδίου και του Παναγιώτη Γουδέ. Το 2018 ανακαινίστηκε πλήρως με πρωτοβουλία του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Καρυών και της εθελοντικής Ομάδας υποστήριξης και εξωραϊσμού των Ιερών Ναών του χωριού.

 

Ι.Ν. Αγίων Ταξιαρχών

Το 1997 θεμελιώνεται και κτίζεται μέσα σε ένα χρόνο με έξοδα του Επαμεινώνδα Καστανά, ο  πετρόκτιστος Ιερός Ναός των Καρυών αυτός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στην είσοδο του χωριού.  Τα θυρανοίξιά του έγιναν παρουσία του Μητροπολίτη Σπάρτης και Μονεμβασίας στις 25 Ιουλίου 1998.

Το 2018 με ενέργειες της εθελοντικής ομάδας υποστήριξης και εξωραϊσμού των Ιερών Ναών του χωριού και του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου επισκευάστηκαν όλες οι φθορές του ναού και δενδροφυτεύτηκε ο εξωτερικός χώρος.

Ι.Ν. Γενέσεως Θεοτόκου

Στη θέση Φωτεινού Καρυών και στο κέντρο του ομόνυμου οικισμού υπάρχει ο Ιερός Ναός της Γενέσεως της Θεοτόκου κάτω από δύο πανέμορφες οξιές. Ο οποίος κτίστηκε από τον Γεώργιο Αρδάμη το 1928, αλλά καταστράφηκε από τους Ναζί το 1944. Το 1988, πάνω στα ερείπιά της, οι αδελφοί Αρδάμη ξανάκτισαν τον σημερινό Ναό, όπου μάλιστα υπάρχει δίπλα και νεκροταφείο.